1. Tullus Hostīlius, rēx [= ingeniō] ferōx, proximō rēgī [<> similis] fuit.
2. Cum nepōs esset Hostiī Hostīliī, ducis clārissimī, [< avus] glōriā [= incitābātur] ad bellum faciendum.
3. Cum Albānī praedās ex agrō Rōmānō ēgissent, lēgātī Rōmānī Albam missī sunt, ut rēs , sed superbē dīmissī sunt.
4. Ergō Albānīs bellum indīxērunt, et haec Tullō .
5. Eōdem tempore lēgātī Albānī rēs repetentēs Rōmae benignē exceptī sunt atque convīviō rēgis .
6. Interrogātī 'quid petītum vēnissent?' sē [= excūsāre] coepērunt, 'cum [= nōlentēs] aliquid quod Tullō [<> placēret] dictūrī essent.'
7. "Rēs repetītum vēnimus" inquiunt; "nisi redditae erunt, bellum vōbīs iussī sumus."
8. Ergō [= ab utrāque parte] bellum parābātur.
9. Hoc bellum inter populōs [= ab eōdem ortōs] [< cīvēs] bellō simile erat.
10. Inter Rōmam et (castra) [< stāre] Albāna breve erat.
11. Rēge Cluiliō mortuō Albānī Mettium [< dictāre] creant.
12. Cōpiīs in aciem ēductīs ducēs prōcessērunt ad colloquium dē rē quae ad utrumque populum .
13. Mettius Tullum monuit 'Exercitūs pugnantēs spectātum īrī ab Etrūscīs, ut eōs pugnā cōnfectōs [= oppugnārent].'
14. Ergō frātrēs , ternī Horātiī Cūriātiīque, quī forte in utrōque exercitū erant, rogātī sunt ut prō suā utrīque patriā pugnārent.
15. Horātiī et Cūriātiī nec aetāte nec vīribus [= imparēs] fuērunt.
16. Ante pugnam foedus est hīs verbīs: "Is populus cuius cīvēs hōc certāmine vīcerit, alterī populō cum bonā pāce imperitābit."
17. Nōmen 'fossa Cluilia' vetustāte [= ē memoriā exiit].
18. Quī senex fierī incipit dīcitur.
19. [= quantō] altiōrēs sunt mūrī, [= tantō] facilius oppidum dēfenditur.