1. Marius nōn triumphōs māiōrum ostentāre poterat, at mīlitāria , ut hastās, /, [= ōrnāmenta bellica], atque [= vetera vulnera] adversō corpore.
2. Ille [= artem] et verba parvī [= aestimābat] nec [< agere] māiōrum aut Graecōrum mīlitaria [< praecipere] legēbat.
3. Marius: "Dē Numidiā bonum habēte animum, Quirītēs! Nam quae ad hoc tempus Iugurtham sunt [< tuērī] omnia remōvistis: avāritiam, [< im-perītus] atque superbiam."
4. "Deinde exercitus ibi est locōrum [= quī loca scit]. Quam ob rem [= ēnītiminī] mēcum!'
5. 'Egomet in proeliō [< cōnsulere] īdem et socius perīculī vōbīscum aderō, mēque vōsque in omnibus rēbus [= aequē] geram."
6. "Plūra dīcerem, Quirītēs, sī timidīs virtūtem verba adderent - nam strēnuīs [= plūs quam satis] dictum putō."
7. Marius mīlitēs cōnscrīpsit [= prōlētāriōs] plērōsque.
8. Capsa oppidum et moenibus et locōrum [< asper] mūnītum erat, nam circā erant loca vāsta, [= quae nōn colēbantur] atque aquae [= quae aquā egēbant].
9. Marius in locum [< tumulus] prope Capsam pervēnit, unde equitēs ad portās obsidendās mīsit; id malum [= inexspectātum] oppidānōs, quōrum pars extrā moenia ierat, ad dēditiōnem coēgit.
10. Eō tempore Sulla quaestor in castra vēnit, vir patriciae nōbilis, litterīs ērudītus, [= ēloquēns], amīcitiā [= benignus], pecūniae [< largīrī].
11. Iugurtha vērō Bocchum, rēgem Maurētāniae, magnīs prōmissīs [= allēxit] ut cum exercitū Iugurtham accēderet.
12. Rēgēs exercitum Mariī, vix [= 1/10] diēī reliquā, invāsērunt, priusquam mīlitēs colligere quīvērunt, ita ut pugna [< latrō] similis fieret.
13. Dēnique Rōmānī, orbe factō, vim hostium [= sustinēbant] ac Marius suōs subdūxit in collem, quī ā barbarīs exsultantibus et [> strepitus] circumdatus est.