Ōrātiō rēcta ('....') / Ōrātiō oblīqua ('....')
Exempla
(Ōrātiō rēcta:) Sabīnī: 'Quid ā nōbīs postulās?' Tarpēia: 'Postulō id
quod in sinistrīs manibus habētis.'
(Ōrātiō oblīqua:) Sabīnī ā Tarpēiā quaesīvērunt 'quid ā sē postulāret?'
Tarpēia respondit 'sē postulāre id quod in sinistrīs manibus habērent.'
1. Aemilia: 'Cūr Iūlia plōrat?' Aemilia quaerit 'cūr Iūlia plōr?'
2. Quīntus: 'Iūlia plōrat, quia Marcus eam pulsāvit.' Quīntus respondet 'Iūliet plōram, quia Mārcus eam pulsāvāre.'
3. Iūlius: 'Puer quī puellam pulsat improbus est.' Iūlius dīcit 'puererit quī puellam pulsum improbet esum.'
4. Trōiānī: 'Lāocoōn poenam meruit quod hastā scelerātā sacrum rōbur laesit.' Trōiānī 'Lāocoontse poenam meruem' dīcēbant, 'quod hastā scelerātā sacrum rōbur laesisse.'
5. Poenī 'Aenēās Trōiā vēnit' inquiunt, 'cum quō virō pulchra Dīdō concubuit!' Fāma nārrābat 'Aenēisset Trōiā vēnam, cum quō virō pulchra Dīdō concubuisse.'
6. Tullus: 'Quid petentēs vēnistis?' Albānī 'Invītī' inquiunt 'aliquid quod tibi displicet dīcēmus: rēs repetītum vēnimus.' Tullus ab Albānīs quaerit 'quid petentēs vēnisset?' Iī dīcunt 'erint invītsē aliquid quod Tullō
displiceōs dictat ūrōs: rēs repetītum esse vēnsē.'
7. Horātius pater: 'Fīlia mea iūre caesa est. Nē mē, quem paulō ante cum ēgregiā stirpe cōnspexistis, orbum līberīs fēceritis!' H. prōclāmāvit 'fīliisse am iūre caessuam am !' Ōrābat 'nē esse, quem paulō ante
cum ēgregiā stirpe cōnspexsē, orbum līberīs facissent!'
8. Cn. Octāvius: 'Rēgiī puerī Macedonēsque aliī quī Samothrācae sunt, sī
trānsierint ad Rōmānōs, incolumitātem lībertātemque et sua omnia servābunt
quae aut sēcum habent aut in Macedoniā relīquērunt.' Prōnūntiātum est
'rēgierent puerōs Macedonasque aliōs quī Samothrācae ōs, sī trānsessent ad Rōmānōs, incolumitātem lībertātemque et sua omnia servātiissent quae aut sēcum habūrōs aut in Macedoniā relīquērent.'
9. Hannibal: 'Omnēs in ūnam Eumenis rēgis concurrite nāvem! quem sī cēperitis aut interfēceritis, magnō vōbīs praemiō erit.' H. iīs praecēpit 'omnēs ut in Eumenis rēgis concurrissent nāvem; quem sī
cēperent aut interfēcissent, magnō issent praemiō iīs.'
10. Prūsiās: 'Nōlīte id ā mē fierī postulāre quod adversus iūs hospitiī est!' Prūsiās recūsāvit 'nē id ā fore fierī postulsē quod adversus iūs hospitiī ārent'.
11. Paulus: 'Et convīvium īnstruere et lūdōs parāre eiusdem est quī vincere bellō scit.' Vulgō dictum ipsīus ferēbant 'et convīvium īnstruere et lūdōs parāre eiusdem esset quī vincere bellō scesse.'
12. Paulus: 'Quod bellum per quadriennium quattuor ante mē cōnsulēs gessērunt, id ego quīndecim diēbus perfēcī!' Paulus dīxit 'quod bellum per quadriennium quattuor ante īret cōnsulēs gesssē, id issent quīndecim diēbus
perfēcsē!'