1. Archimēdēs in globō sīve sphaerā aēneā certōs et ratōs [= ratiōne cōnstitūtōs] astrōrum mōtūs dēclārāvit.
2. Laelius disputātiōnēs [< disputāre] dē rēbus caelestibus inūtilēs esse cēnsēbat nec Tūberō dissentiēbat [<> cōnsentiēbat].
3. Laelius dīxit 'id esse praeclārissimum sapientiae mūnus [= officium] ut discāmus eās artēs quae efficiant ut ūsuī [dat < ūsus] cīvitātī sīmus.'
4. Ergō Scīpiōnem rogāvit ut explicāret [= explānāret] quem exīstimāret esse optimum statum [< stāre] cīvitātis.
5. Cēterī id admodum approbāvērunt [= probāvērunt].
6. Scīpiō persaepe [= saepissimē] dīxerat 'optimum statum cīvitātis esse quem māiōrēs nostrī nōbīs relīquissent.'
7. Antequam ingressus est in disputātiōnem [= coepit disputāre] dē rē pūblicā, Scīpiō explicāvit quid esset 'rēs pūblica':
8. 'Rēs pūblica est 'rēs populī', populus autem coetus [< coīre] hominum iūris cōnsēnsū et ūtilitātis commūniōne [< commūnis] sociātus.'
9. Coniūnctiō [< coniungere] tēctōrum domiciliōrum causā cōnstitūta 'oppidum' vel 'urbs' appellātur dēlūbrīs distīncta [: īnsignis] spatiīsque commūnibus.
10. Cīvitās, quae est 'cōnstitūtiō [< cōnstituere] populī', regenda est aut ab ūnō, quī 'rēx' vocātur, aut ā dēlēctīs, quī 'optimātēs' dīcuntur, aut ā populō, quae cīvitās appellātur 'populāris'.
11. Ex hīs tribus generibus Scīpiō nūllum perfectum esse cēnset, sed tolerābile esse quodvīs [= quodlibet], sī teneat illud vinculum quod hominēs reī pūblicae societāte dēvincit [= vincit].
12. In rēgnō nimis expers est populus commūnis iūris et cōnsiliī, et in optimātium dominātū [< dominārī] vix particeps [<> expers] lībertātis est multitūdō.
13. Cum omnia geruntur per populum, quamvīs iūstum [= etiam sī iūstissimus est], tamen ipsa aequābilitās [< aequābilis] affert inīquitātem [< inīquus], cum nūllōs gradūs dignitātis habeat.
14. Ex librō antīquō aliquot pāginae excidērunt [< ex + cadere].
15. Sī valēs, gaudeō, sīn secus [= aliter], ad tē properābō.