Rōmulus rēx XII līctōrēs sūmpsit, quī īnsignia imperiī, fascēs et secūrēs gererent, et C senātōrēs creāvit [= lēgit].
Gentēs vīcīnae [= fīnitimae] Rōmānōs spernēbant [= contemnēbant] nec lēgātiōnem Rōmānam benignē audīvērunt.
Id Rōmulus aegrē passus est, sed indignātiōnem suam dissimulāns fīnitimōs ad lūdicrum [= lūdōs] vocāvit.
In mediō plausū [< plaudere] iuvenēs Rōmānī clāmitantēs [= clāmantēs] exsiliunt virginibusque manūs iniciunt, ut nārrat Ovidius in 'Arte amātōriā'. Parentēs virginum terrōre perculsī [= percussī] profugiunt [= aufugiunt].
Rōmulus blandīs verbīs animōs virginum mītigāre cōnābātur, sed parentēs cīvēs suōs contrā Rōmānōs concitābant.
Dum aliī occāsiōnem [= tempus idōneum] exspectant, Caenīnēnsēs in fīnēs Rōmānōrum invāsērunt, sed Rōmulus cōnfestim [= statim] eōs fugāvit [= in fugam vertit] et ipse rēgem eōrum occīdit et spoliāvit; spolia rēgis in Capitōliō ad quercum sacram dēposuit et fīnēs templō Iovis dēsignāvit.
Mulierēs ōrābant ut parentibus licēret Rōmam migrāre; quod facile impetrāvērunt. Tarpēia nōn impūne [= sine poenā] arcem hostibus prōdidit.
Rōmulus Iovem ōrāvit ut fugam Rōmānōrum sisteret. Tum mulierēs sē inter aciēs intulērunt patrēs virōsque ōrantēs 'nē sanguine nefandō [= īnfandō] sē respergerent!'
Movet rēs cum multitūdinem tum ducēs [= et m. et d.]. Sabīnī generīs [= virīs fīliārum] et Rōmānī socerīs suīs dextrās dant ac ducēs ad foedus faciendum prōdeunt [= prōcēdunt].
Ūnam cīvitātem ex duābus faciunt et rēgnum cōnsociant; nōn modo commūne, sed etiam concors rēgnum eōrum fuit.
Rōmulus rēx trēs centuriās equitum cōnscrīpsit. Ita equitātū Rōmānō auctō cum fīnitimīs, quī agrōs Rōmānōs vāstābant [= populābantur], dīmicāvit [= pugnāvit] eōsque vīcit.
Haec ā Rōmulō domī mīlitiaeque gesta sunt. Cum cōntiōnem mīlitum habēret, subitō coortā [= ortā] procellā sublīmis [= ad caelum] raptus est. Proculus Iūlius affīrmāvit 'Rōmulum dē caelō dēlāpsum sibi obvium fuisse.'
Post breve interrēgnum populus Numam, quamquam peregrīnus erat, rēgem creāvit, et patrēs auctōrēs factī sunt: ergō nōn plēbs [= populus], sed patrēs dēcrēvērunt quis Rōmae rēgnāret.
Tum augur, capite vēlātō et lituum (id est baculum aduncum) tenēns, Iovem precātus est utī [= ut] signa certa dēclārāret; ita Numa auspicātō [= auspiciīs missīs] rēx dēclārātus est.
Numa rēs ūtilēs [< ūtī] īnstituit: annum in XII mēnsēs discrīpsit et diēs fāstōs et nefāstōs fēcit; flāminem Diālem creāvit ac Vestālēs, Vestae sacerdōtēs assiduās [= semper praesentēs], quās virginitāte sānctās fēcit; nec quaelibet virgō Vestālis fierī poterat, sed nōbilissimae tantum.
Cum igitur fīnitimī nefās putārent cīvitātem sānctam violāre, pāx per multōs annōs conservāta est. Iānus clausus pācem esse indicat.
Quī admodum [= valdē] maeret crīnēs et vestem laniat [= scindit] et ocellōs lacrimīs corrumpit. Prō pecūniā mūtuā pignus dandum est. Nocturnō [< nox] tempore nauta sīdera in caelō notat [= animadvertit].
Synōnyma: honōs et decus; templum et aedēs et fānum; rēs mīrābilis et mīrāculum;
rūsticus et agrestis; tardus et lentus; fēlīx et faustus; grātus et acceptus;
iterum facere et iterāre; taedēre et pigēre; validus fierī et convalēscere;
oppugnāre et adorīrī; aliquantum temporis et aliquamdiū; dēnuō et dē integrō.
Contrāria: victōria et clādēs; aequus et inīquus; bellicōsus et imbellis; internus et externus; concurrere et discurrere; ērumpere et irrumpere; āvertere et advertere; recumbere et prōcumbere.