LINGVA LATINA PER SE ILUSTRTA

Hans Henning Ørberg

ROMA AETERNA

CAPITVLVM XLVIII

PENSVM B

Hannibal puer, cum patrī blandīrētur ut sē dūceret in Hispāniam, iūre iūrandō adāctus est 'sē semper hostem fore Rōmānīs'.

Patre mortuō Hannibal vixdum [= vix adhūc] pūbēs in Hispāniam missus est, ut mīlitiae adsuēsceret et in locum patris succēderet.

Omnium assēnsū [< assentīre] dux dēclārātus prīmum aliās gentēs domuit, tum Saguntum circumsedēre [= obsidēre] coepit.

Iam mūrī arietibus feriēbantur, sed oppidānī [= cīvēs oppidī] fortiter obsistēbant hostēsque submōvērunt [= remōvērunt].

Per paucōs diēs obsidiō magis quam oppugnātiō fuit, nec vērō ab apparātū [< apparāre] mūnītiōnum cessāvērunt.

Pugnā renovātā, mūrī et turrēs quassātae sunt et cum fragōre ingentī prōcidērunt; utrimque prōcursum est, Poenōs spēs, Saguntīnōs dēspērātiō incitābat; oppidānīs minuēbātur exspectātiō [< exspectāre] opis, cum tam procul Rōma, ūnica spēs, esset.

Audītīs pācis condiciōnibus, prīmōrēs in ignem sēmet [= sē] ipsī praecipitāvērunt; inde cum pavor tōtam urbem pervāsisset ac mūrī sine statiōnibus cūstōdiīsque solitīs [< solēre] essent, Poenī per ruīnam mūrī impetū factō urbem mōmentō temporis cēpērunt.

Post excidium Saguntī tantus maeror [< maerēre] et metus dē summā rērum Rōmānōs cēpit ut trepidārent magis quam cōnsultārent. Māximīs cōpiīs comparātīs, bellum Poenīs indictum est.

Vēre Hannibal exercitum ex hībernīs ēdūxit atque Alpēs trānscendit [= trānsiit]. Post trānsitum [< trānsīre] labōriōsum [= magnī labōris] Rōmānōs equestrī [< equus] proeliō vīcit.

Ad Trasumennum Hannibal, equitibus ad faucēs [= angustiās] locātīs et levī armātūrā post montēs circumductā, Rōmānōs circumvēnit [= circumdedit] antequam aciem īnstruere et arma expedīre possent.

Rōmae cum turba inquīreret [= quaereret] 'quae repēns [= repentīna] clādēs allāta esset?' M. Pompōnius praetor 'Pugnā magnā' inquit 'victī sumus.'

Duae mātrēs, cum praeter spem fīliōs sōspitēs [= salvōs] vīdissent, gaudiō exanimātae sunt [= exspīrāvērunt].

Fabiō Māximō dictātōrī mandātum est ut praesidia certīs locīs dispōneret et pontēs rescinderet.

Fabius novīs cōnsulibus suāsit ut proelium differrent, quia sciēbat Hannibalem, ducem callidum, aliter vincī nequīre [= nōn posse].

Sed ob impatientiam Varrōnis cōnsulis proeliō commissō, Rōmānī incautē [= temere] in medium irruentēs inclūsī et victī sunt.

Alter cōnsul, quī prīmō proeliō fundā ictus erat, postrēmō tēlīs obrutus est. Reliquiae [< reliquus] exercitūs Canusium perfūgērunt.

Māgō in senātū Carthāginiēnsī dīxit 'prō victōriīs dīs grātēs [= grātiās] agendās esse et supplēmentum [< supplēre], pecūniam, commeātum Hannibalī mittendum'; sed Hannō eī contrādīxit et Hannibalem crīminātus est [= incūsāvit].

Hannibal revocātus dīxit 'sē obtrectātiōne atque invidiā senātūs Carthāginiēnsis victum esse', et sīc Hannōnem castīgāvit [= reprehendit]: 'Nec hāc dēfōrmitāte [= foeditāte] reditūs [< redīre] meī tam P. Scīpiō exsultābit [= ovābit] quam Hannō...'

Carthāginiēnsibus dēvictīs indūtiae in trēs mēnsēs datae sunt. Pāx facta est hīs lēgibus: ut perfugās fugitīvōsque et captīvōs redderent; nāvēs longās praeter X trirēmēs trāderent; X mīlia talentum argentī et C obsidēs darent.

Quod senātus dēcrēvit senātūs cōnsultum dīcitur.

Cōnsulāris est quī cōnsul fuit, quī praetor fuit praetōrius.

Aedīlis est magistrātus quī viās, aedēs, lūdōs cūrat.

Novī cōnsulēs dē prōvinciīs sortiuntur [< sors].

Eques properāns equō calcāria subdit. Difficile est longitūdinem flūminis mētīrī.

Synōnyma: hostia et victima; virga et sarmentum; mūnītiō et mūnīmentum;

stīpes et pālus; memorandus et memorābilis; dēnsus et cōnfertus;

errāns et vagus; lūgubris et fūnestus; tolerandus et tolerābilis;

operam dare et nītī; indūcere et intrōdūcere; ēminēre et prōminēre;

dēfungī et perfungī; cēnāre et epulārī; dēterrēre et absterrēre;

explōrāre et speculārī; nēquāquam et haudquāquam; sine perīculō et tūtō;

nec adhūc et necdum; scīlicet et vidēlicet; num quis et ecquis; aliō locō et alibī.

Contrāria: virtūs et vitium; somnus et vigiliae; invītus et libēns; remōvēre et prōmovēre; sequī et praecēdere.


Index Pensum 48a Pensum 48c